مراقب دستگاه کارتخوان خود باشید | ۹ میلیون دستگاه کارتخوان کی باید تعویض شود

طبق گزارش آبان ماه ۱۴۰۱ شاپرک، تعداد کارتخوان‌های فروشگاهی به بیش از ۹ میلیون دستگاه می‌رسد اما آیا امکان استفاده از آنها در صورت اجرایی شدن قانون پایانه‌های فروشگاهی و سامانه مودیان برای صدور صورتحساب الکترونیکی وجود دارد؟

طبق تبصره ۳ ماده ۳ قانون پایانه‌های فروشگاهی و سامانه مودیان «مؤدیان به وسیله پایانه فروشگاهی که دارای حافظه مالیاتی و تجهیزات سخت‌افزاری و نرم‌افزاری است مبادرت به صدور صورتحساب الکترونیکی می‌نمایند. ویژگی‌ها و مشخصات فنی پایانه فروشگاهی، حافظه  مالیاتی و تجهیزات سخت افزاری و نرم افزاری مربوط، نحوه تبادل اطلاعات میان حافظه مالیاتی با سامانه مؤدیان توسط کارگروه راهبری سامانه مؤدیان تعیین می‌شود.» حال رئیس اداره اجرایی مرکز تنظیم مقررات سازمان امور مالیاتی کشور در این خصوص در گفت‌و گو با پیوست می‌گوید: «از نظر ما پایانه فروشگاهی باید دارای سه قابلیت باشد؛ نخست به شبکه پرداخت الکترونیکی رسمی کشور  متصل شود. ویژگی دوم آن قابلیت اتصال به سامانه مؤدیان است و سومین ویژگی آن قابلیت صدور صورت‌حساب مالیاتی منطبق با استانداردهای سازمان امور مالیاتی است. هر دستگاه، ابزار و نرم‌افزاری که این سه قابلیت را داشته باشد برای ما به‌عنوان پایانه فروشگاهی شناخته و تایید می‌‎شود.»

از سال گذشته با برنامه‌ریزی صورت گرفته از سوی بانک مرکزی و با همکاری شاپرک و سازمان امور مالیاتی اتصال تمامی کارتخوان‌های فروشگاهی به سازمان امور مالیاتی برقرار شد و کارتخوان‌هایی که به هردلیل به سامانه‌های سازمان متصل نبودند یا مغایرتی در اطلاعاتی ثبت شده ‌آنان وجود داشت قطع شدند از همین رو به  نظر می‌رسد از این دو شرط در شرایط فعلی حداقل یک شرط آن برای کارتخوان‌های موجود در فروشگاه‌ها فراهم است. اما سوال اینجاست که آیا صورتحساب‌های صادر شده از سوی این کارتخوان‌ها از سوی سازمان امور مالیاتی پذیرفته شده است؟

صورت‌حساب الکترونیکی چیست؟

یکی از مشخصه‌های اصلی قانون پایانه‌های فروشگاهی و سامانه مودیان تاکید بر صورت صورت‌حساب الکترونیکی از سوی پایانه‌های فروشگاهی است. طبق این قانون صورت‌حساب الکترونیکی «صورت‌حسابی است دارای شماره منحصر به فرد مالیاتی که اطلاعات مندرج در آن، در حافظه مالیاتی فروشنده ذخیره می‌شود. مشخصات و اقلام اطلاعاتی صورت‌حساب الکترونیکی، متناسب با نوع کسب و کار توسط سازمان تعیین و اعلام می‌شود. در مواردی که از دستگاه کارتخوان بانکی یا درگاه پرداخت الکترونیکی به عنوان پایانه فروشگاهی استفاده می‌شود، رسید یا گزارش الکترونیکی پرداخت خرید صادره در حکم صورتحساب الکترونیکی است.»

تمامی دستگاه‌های کارتخوان به نوعی امکان صدور صورت‌حساب الکترونیکی را دارند اما سوال اصلی اینجاست که این صورت‌حساب‌ها همان صورت‌حسابی است که سازمان امورمالیاتی می‌تواند به آن اتکا کند و بسیاری از معافیت‌های مالیاتی یا تشویق‌های مالیاتی را از طریق آن اعمال کند.

آیا صورت‌حساب‌های کارتخوان فروشگاهی مورد قبول سازمان امور مالیاتی است؟

اشکان هراتی، رئیس اداره اجرایی مرکز تنظیم مقررات سازمان امور مالیاتی کشور می‌گوید: «کارتخوان‌های موجود در فروشگاه‌ها عملاً صورت‌حساب‌های تک‌نرخی و تک‌محصولی را می‌تواند صادر کنند و به همین دلیل نمی‌توانند صورت‌حساب مورد تایید ما را صادر کند.»

در اصل کارتخوان‌های موجود در کشور فقط برای صدور صورتحساب یک نوع کالا کاربرد دارند و این کارتخوان‌ها می‌تواند در فروشگاه‌های تک محصولی به کار گرفته شود.

طبق گفته او: «ما تنها یک نرخ مالیات بر ارزش افزوده نداریم و بسیاری از کالاهای ما چندنرخی هستند. کارتخوان‌هایی که در حال حاضر وجود دارند صرفاً تک‌نرخی و تک‌محصولی‌ها را نشان خواهند داد اما کارتخوان‌های اندروید قابل برنامه‌ریزی هستند و می‌توانند با شرایط مورد تایید ما منطبق شوند.»

در این صورت به نظر می‌رسد فروشگاه‌ها باید به تدریج اقدام به ارتقای دستگاه‌های کارتخوان خود کنند. هر چند پروژه نوسازی دستگاه‌های کارتخوان مدت‌هاست که در دستور کاری شرکت‌های PSP قرار دارد اما با توجه به افزایش نرخ دلار و نحوه مواجه شرکت‌های PSP با واحدهای صنفی و همچنین مشکل کارمزدهای بانکی شرکت‌های در این مسیر حرکت نکردند.

شرکت‌های PSP در ابتدای فعالیت خود به منظور توسعه دستگاه‌های کارتخوان این دستگاه‌ها را به صورت رایگان در اختیار پذیرندگانشان قرار می‌داند اما با توجه به افزایش نرخ ارز و همچنین افزایش قیمت دستگاه‌ها در شرایط فعلی این اقدام برای هیچکدام از شرکت‌های حوزه پرداخت وجود ندارد، از همین روست که شرکت‌های PSP نوسازی بخش سخت‌افزاری خود را محدود کردند و تا کنون دستگاه‌های اندرویدی اندکی روی شبکه پرداخت فعال شده است. البته کارتخوان‌های نصب شده در نانوایی‌ها به‌صورت کامل اندرویدی هستند.

حال این سوال مطرح است که آیا مودیان حاضر به خرید تجهیزات جدید و تامین آن هستند؟

هزینه تجهیزات مورد نیاز در سامانه مودیان را چه کسی می‌پردازد؟

رئیس اداره اجرایی مرکز تنظیم مقررات سازمان امور مالیاتی کشور در پاسخ به این سوال که آیا این سازمان دخالتی در تامین تجهیزات برای فروشگاه‌ها خواهد داشت یا هزینه آن را تامین خواهد کرد؟ می‌گوید: « تامین تجهیزات بر عهده خود مؤدیان است و سازمان امور مالیاتی هیچ‌گونه تجهیزاتی به مؤدیان ارائه نمی‌کند و به تبع درآمدی هم از این محل نخواهد داشت.»

طبق گفته هراتی: « بر اساس قانون پایانه‌های فروشگاهی و سامانه مؤدیان کلیه مؤدیان ملزم هستند برای فروش کلیه کالاها و خدمات خودشان صورت‌حساب الکترونیکی صادر کنند و اطلاعات این صورت‌حساب‌ها را به سازمان مالیاتی ارسال کنند.»

او همچنین در پاسخ به اینکه مودیان مالیاتی و صاحبان دستگاه‌های کارتخوان باید چگونه صورتحساب‌هایشان را برای سازمان امور مالیاتی  ارسال کنند می‌گوید: « ما چند نوع سند داریم، این اسناد طریقه اتصال و استانداردهای لازم را مشخص می‌کند یعنی مشخص می‌کند که پایانه فروشگاهی، حافظه مالیاتی و صورت‌حساب الکترونیکی به چه شکل باید اطلاعات را منتقل کند و اقلام صورت‌حساب چگونه خواهد بود.»

او تاکید می‌کند: «این اسناد روی سایت سازمان امور مالیاتی قرار گرفته‌اند و مؤدیان و شرکت‌های معتمد می‌توانند از آنها استفاده کنند و از این طریق پایانه فروشگاهی خود را تهیه کنند و هیچ الزامی برای استفاده از خدمات و دستگاه‌های شرکت‌های معتمد معرفی‌شده وجود ندارد.»